جدال براي نفت
جدال براي نفت
جدال براي نفت
خليج فارس به طور قطع از استراتژيك ترين نقاط جغرافيايى جهان است. اين منطقه از قرنها پيش به عنوان يك نقطه استراتژيك نظامى مطرح بوده و از اوايل قرن بيستم با اكتشاف نفت در كشورهاى حوزه خليج فارس، اسم خود را به عنوان استراتژيك ترين نقطه اقتصادى جهان ثبت كرد.
براساس آمار و ارقام، خليج فارس داراى ۶۷۴ ميليارد بشكه ذخاير اثبات شده نفت است كه تقريباً معادل دو سوم ذخاير اثبات شده جهان است. همچنين ذخاير گاز اثبات شده منطقه خليج فارس ۳۵ درصد ذخاير اثبات شده جهان است. وجود اين همه ذخاير باعث شده كه اين منطقه محل جذابى براى شركتهاى نفتى خارجى و مهمتر از آن دولتهاى خارجى باشد. متن زير حضور شركتهاى نفتى خارجى را در منطقه خليج فارس نشان مى دهد.
در اين گزارش، سعى شده آخرين وضعيت شركتهاى نفتى داخلى و خارجى كه در هشت كشور خليج فارس حضور دارند، اعلام شود. ميزان مشاركت در كنسرسيوم هاى تشكيل شده و آخرين توسعه ها و مذاكرات در ارتباط با وضعيت حوزه هاى نفتى از جمله مواردى است كه در اين گزارش آمده است.
تاريخچه امتيازهاى اوليه اى كه دولتهاى حوزه خليج فارس براى بهره بردارى از حوزه هاى نفتى به شركتها داده اند، از جمله مواردى است كه در اين گزارش آمده است. هرچند كه بيشتر اين امتيازات به جز در كشور عمان، لغو شده است.
شركت ملى نفت بحرين كه ۱۰۰ درصد متعلق به دولت بحرين است و در همان حال كمپانى مادر براى شركت پتروليوم بحرين است.
شركت ملى گاز بحرين (باناگاز) كه ۷۵درصد سهم آن به دولت بحرين، ۱۲.5 درصد به كالتكس و ۱۲.5 درصد ديگر به شركت سرمايه گذارى پتروليوم عرب تعلق دارد.
شركت پتروليوم بحرين، با يك مشاركت مساوى از تگزاس اويل و سوكال، همچنين امتياز فلات قاره به شركت نفتى كنتينانتال ارائه شده است.
شركت نفتى كنتينانتال بحرين، شركت نفتى كنتينانتال و پيوراويل ميدل ايست (يا همان يونيون اويل آو كاليفرنياى سابق)
هاركن اويل از تگزاس كه از سوى شركت فورس و ورث دانشگاه هاروارد حمايت مى شود. سهامدار اصلى هاركن از طريق يك واسطه جورج دبليو بوش است.
دارندگان امتياز اوليه
شركت نفت آنگوپارس كه در سال ۱۹۵۴ كنسرسيوم نفت ايران كه متشكل از بريتيش پتروليوم، جرسى، سركونى، تگزاكو و سوكال، گلف، رويال داچ شل، ايريكون، ريچ فيلد، سيگنال اويل و گاز، امين اويل، سوهيو، جتى، آتلانتيك اويل، تايدواتر اويل، سان جاسينتو پتروليوم و سى اف پى بود، جايگزين آن شد.
ايران پان آمريكن اويل، آمريكن اينترنشنال اويل (استاندارد اويل آو اينديانا)
شركت نفت فلات قاره ايران، تايدواتراويل، سوپر يور اويل، سان رى دى ايكس، سيتز سرويس، كر ـ مك گى، آتلانتيك ريچ فيلد، اسكلى اويل.
شركت نفت لاوان، آتلانتيك ريچ فيلد، مورفى اويل، سان اويل، يونيون اويل آواكاليفرنيا.
گازپروم، پتروناس، شل، توتال
(مذاكراتى كه به نتيجه رسيده اند):
الف آكوئينين
جاپكس (شركت دولتى اكتشاف و توليد ژاپن)، پتروكانادا، آلترامار (كانادا)
شركت پتروليوم عراق (شركت نفت موصل و شركت نفت بصره)؛ رويال داچ شل، آنگلو ـ پارس، سى اف پى، اكسان، موبيل، آتلانتيك، ريچ فيلد، شركت نفت گلف، استاندارد اويل او اينديانا [آموكو]، و شركت مشاركت و اكتشاف كه زيرنظر شركت توسعه خاورنزديك فعاليت مى كرد.
باتوجه به حمله سال گذشته تمامى فعاليتهاى نفتى در عراق متوقف و قراردادها در حال حاضر معلق مانده است.
شركت نفت كويت وابسته به Bo (كويت) با مسؤوليت محدود و شركت گلف كويت، شركت توسعه شل كويت كه متعلق به گروه رويال داچ شل است.
فلات قاره: شركت نفت عرب، بازرگانى پتروليوم ژاپن
ساحلى: شركت نفت آمريكن اينديپندنت؛ با مشاركت فيليپين پتروليوم، سيگنال اويل و گاز، آشلند، جى.سى.آبركرومبى، شركت نفت سان رى ميد كنتينت، شركت پالايش و نفت گلوب، و پائولى پتروليوم.
بريتيش پتروليوم ، شورون ، جتى اويل، گلف اويل، شركت نفت عرب ژاپن ، موبيل ، رويال داچ شل ، شل ، تگزاكو ، توتال
شركت توسعه پتروليوم عمان تمامى منابع نفتى را كنترل مى كند. سرمايه گذاران اين شركت عبارتند از: دولت عمان ۶۰ درصد، شل ۳۴درصد، توتال سى اف پى ۴درصد و پارتكس (عمان) ۲درصد.
شركت توسعه پتروليوم عمان، شل، سى اف پى، شركت مشاركت و اكتشاف و جان دبليو،مكوم.
كونوكو ـ پيور ـ مكوم (جان دبليو مكوم، پيوراويل، كنتينانتال اويل)
دو شركت نفتى آمريكايى در منطقه عمان فعاليت مى كنند: اكسيدانتال ـ گلف و آموكو. شركت آشلند اويل تنها پالايشگر عمان است و شركتهاى آمريكايى نيز تنها بهره برداران نفت خام عمان هستند.
شركت جنرال پتروليوم قطر ۶۵ درصد سهام شركت گاز قطر را در اختيار دارد. مابقى سهم مابين توتال (۱۰ درصد)، شركت گاز موبيل قطر (۱۰ درصد) ميتسويى (۷.5 درصد) و ماروبنى (۷.5 درصد) تقسيم شده است.
شريكان بالادستى گاز قطر عبارتند از: توتال ۲۰ درصد، موبيل ۱۰ درصد و ميتسويى و ماروبنى هر كدام ۲.5 درصد.
همچنين شركت جنرال پتروليوم قطر ۶۶.5 درصد از شركت ال ان جى داس لاخان (راس گاز) را در اختيار دارد، موبيل ۲۶.5 درصد، شركتهاى ژاپنى اتيشو و نيشو آيدايى به ترتيب ۴ و ۳ درصد.
شركت وينيل قطر (۲۵.5 درصد شركت جنرال پتروليوم قطر، ۳۱.9 درصد شركت پتروشيمى قطر، ۲۹.7 درصد نورسك هيدرو و ۱۲.9 درصد الف آتوكم).
شركت سوخت قطر (۵۰ درصد شركت جنرال پتروليوم قطر، ۲۰ درصد، شركت پتروليوم چين، ۱۵ درصد، شركت صنعت شيميايى لى چانگ يونگ و ۱۵ درصد اكتان بين المللى).
شركت كنتينانتال اويل قطر؛ شركت نفت كنتينانتال اويل، پيور اويل، ميدل ايست (يونيون اويل آوكاليفرنيا).
شركت پتروليوم آنگلوساكسون، شل
قطر آركو (به عنوان اپراتور كنسرسيوم آلمانى و نيترشل و پروساگ، بريتيش گاز و گلف استريم كانادا)
شركت نفت ماوراء بحار شورون و شريك آن ماگيار اولاج گازى و شركت نفت و گاز مجارستان ، الف پتروليوم قطر، انرون ، مارسك اويل قطر، ماروبنى، متانكس ، ميتسويى ، موبيل اويل قطر ، موبيل و ماگيار اولاج گازى ، اكسيدانتال پتروليوم قطر ، پنتس قطر اويل ، فيليپس پتروليوم ، رويال داچ شل، وينتر شل
شركت نفت عرب آمريكا؛ سوكال، تگزاس اويل، جرسى، سكونى ـ واكيوم
براى بخش منطقه بى طرف عربستان سعودى: جتى اويل، شركت بازرگانى پتروليوم ژاپن
شركت پالايشى سعودى استار اينترپرايز (آمريكا) ۵۰ درصد، تگزاكو (۵۰ درصد)
شركت پالايشى نفت سانگ يونگ (كره جنوبى) آرامكو سعودى (۳۵ درصد)، سانگ يونگ (۶۵ درصد)، لوبرف ـ موبيل (۳۰ درصد) و پترولوب ـ موبيل (۲۹ درصد).
سامرف، كه يك شركت صادرات مواد سوختى است و موبيل نيز ۵۰ درصد سهم دارند.
شركتهاى وابسته: شركت خدماتى آرامكو (هوستون)، شركت ماوراء بحار آرامكو (هلند)، شركت بين المللى پتروليوم سعودى (نيويورك) شركت ماوراء بحار پتروليوم سعودى (لندن / توكيو)
موبيل ، شل
شركت عمليات نفتى خشكى ابوظبى ـ ۶۰ درصد سهام اين شركت را شركت ملى نفت ابوظبى در اختيار دارد و ۴۰ درصد مابقى آن متعلق به كنسرسيومى متشكل از بريتيش پتروليوم ۹.5 درصد، شل ۹.5 درصد، تونال ۹.5 درصد، اكسان ۴.75 درصد، موبيل ۴.75 درصد و پارتكس ۲ درصد است.
شركت عمليات دريايى ابوظبى ـ ۶۰ درصد سهام اين شركت متعلق به شركت ملى نفت ابوظبى و مابقى آن به كنسرسيومى متشكل از بريتيش پتروليوم ۱۴.7 درصد، توتال ۱۳.3درصد و جوز كو ژاپن ۱۲ درصد است.
شركت توسعه زاكوم ـ ۸۸ درصد سهام اين شركت به شركت ملى نفت ابوظبى تعلق دارد و ۱۲ درصد ديگر به كنسرسيومى از بريتيش پتروليوم، جودكو و توتال اختصاص دارد.
شركت نفتى يونيون: متشكل از شركت نفتى يونيون و شركت گاز طبيعى جنوب
نواحى دريايى ابوظبى، شامل بريتيش پتروليوم، سى اف پى، كنتينانتال
نواحى دريايى دوبى، شامل نفت كنتينانتال، بريتيش پتروليوم، سى اف پى، دويچه اردول، سان اويل
فيليپس ـ اجيپ ـ آمين اويل، شامل سرمايه گذارى مشترك فيليپس، اجيب و آمين اويل
بريتيش پتروليوم ، كالتكس پتروليوم ، ميتسويى ، پاركس ، پنتس اويل ، شل گاز بى وى ، توتال
منبع:روزنامه ایران
براساس آمار و ارقام، خليج فارس داراى ۶۷۴ ميليارد بشكه ذخاير اثبات شده نفت است كه تقريباً معادل دو سوم ذخاير اثبات شده جهان است. همچنين ذخاير گاز اثبات شده منطقه خليج فارس ۳۵ درصد ذخاير اثبات شده جهان است. وجود اين همه ذخاير باعث شده كه اين منطقه محل جذابى براى شركتهاى نفتى خارجى و مهمتر از آن دولتهاى خارجى باشد. متن زير حضور شركتهاى نفتى خارجى را در منطقه خليج فارس نشان مى دهد.
در اين گزارش، سعى شده آخرين وضعيت شركتهاى نفتى داخلى و خارجى كه در هشت كشور خليج فارس حضور دارند، اعلام شود. ميزان مشاركت در كنسرسيوم هاى تشكيل شده و آخرين توسعه ها و مذاكرات در ارتباط با وضعيت حوزه هاى نفتى از جمله مواردى است كه در اين گزارش آمده است.
تاريخچه امتيازهاى اوليه اى كه دولتهاى حوزه خليج فارس براى بهره بردارى از حوزه هاى نفتى به شركتها داده اند، از جمله مواردى است كه در اين گزارش آمده است. هرچند كه بيشتر اين امتيازات به جز در كشور عمان، لغو شده است.
بحرين
شركت ملى نفت بحرين كه ۱۰۰ درصد متعلق به دولت بحرين است و در همان حال كمپانى مادر براى شركت پتروليوم بحرين است.
شركت ملى گاز بحرين (باناگاز) كه ۷۵درصد سهم آن به دولت بحرين، ۱۲.5 درصد به كالتكس و ۱۲.5 درصد ديگر به شركت سرمايه گذارى پتروليوم عرب تعلق دارد.
شركت پتروليوم بحرين، با يك مشاركت مساوى از تگزاس اويل و سوكال، همچنين امتياز فلات قاره به شركت نفتى كنتينانتال ارائه شده است.
شركت نفتى كنتينانتال بحرين، شركت نفتى كنتينانتال و پيوراويل ميدل ايست (يا همان يونيون اويل آو كاليفرنياى سابق)
هاركن اويل از تگزاس كه از سوى شركت فورس و ورث دانشگاه هاروارد حمايت مى شود. سهامدار اصلى هاركن از طريق يك واسطه جورج دبليو بوش است.
ايران
دارندگان امتياز اوليه
شركت نفت آنگوپارس كه در سال ۱۹۵۴ كنسرسيوم نفت ايران كه متشكل از بريتيش پتروليوم، جرسى، سركونى، تگزاكو و سوكال، گلف، رويال داچ شل، ايريكون، ريچ فيلد، سيگنال اويل و گاز، امين اويل، سوهيو، جتى، آتلانتيك اويل، تايدواتر اويل، سان جاسينتو پتروليوم و سى اف پى بود، جايگزين آن شد.
ايران پان آمريكن اويل، آمريكن اينترنشنال اويل (استاندارد اويل آو اينديانا)
شركت نفت فلات قاره ايران، تايدواتراويل، سوپر يور اويل، سان رى دى ايكس، سيتز سرويس، كر ـ مك گى، آتلانتيك ريچ فيلد، اسكلى اويل.
شركت نفت لاوان، آتلانتيك ريچ فيلد، مورفى اويل، سان اويل، يونيون اويل آواكاليفرنيا.
گازپروم، پتروناس، شل، توتال
(مذاكراتى كه به نتيجه رسيده اند):
الف آكوئينين
جاپكس (شركت دولتى اكتشاف و توليد ژاپن)، پتروكانادا، آلترامار (كانادا)
عراق
شركت پتروليوم عراق (شركت نفت موصل و شركت نفت بصره)؛ رويال داچ شل، آنگلو ـ پارس، سى اف پى، اكسان، موبيل، آتلانتيك، ريچ فيلد، شركت نفت گلف، استاندارد اويل او اينديانا [آموكو]، و شركت مشاركت و اكتشاف كه زيرنظر شركت توسعه خاورنزديك فعاليت مى كرد.
باتوجه به حمله سال گذشته تمامى فعاليتهاى نفتى در عراق متوقف و قراردادها در حال حاضر معلق مانده است.
كويت
شركت نفت كويت وابسته به Bo (كويت) با مسؤوليت محدود و شركت گلف كويت، شركت توسعه شل كويت كه متعلق به گروه رويال داچ شل است.
فلات قاره: شركت نفت عرب، بازرگانى پتروليوم ژاپن
ساحلى: شركت نفت آمريكن اينديپندنت؛ با مشاركت فيليپين پتروليوم، سيگنال اويل و گاز، آشلند، جى.سى.آبركرومبى، شركت نفت سان رى ميد كنتينت، شركت پالايش و نفت گلوب، و پائولى پتروليوم.
بريتيش پتروليوم ، شورون ، جتى اويل، گلف اويل، شركت نفت عرب ژاپن ، موبيل ، رويال داچ شل ، شل ، تگزاكو ، توتال
عمان
شركت توسعه پتروليوم عمان تمامى منابع نفتى را كنترل مى كند. سرمايه گذاران اين شركت عبارتند از: دولت عمان ۶۰ درصد، شل ۳۴درصد، توتال سى اف پى ۴درصد و پارتكس (عمان) ۲درصد.
شركت توسعه پتروليوم عمان، شل، سى اف پى، شركت مشاركت و اكتشاف و جان دبليو،مكوم.
كونوكو ـ پيور ـ مكوم (جان دبليو مكوم، پيوراويل، كنتينانتال اويل)
دو شركت نفتى آمريكايى در منطقه عمان فعاليت مى كنند: اكسيدانتال ـ گلف و آموكو. شركت آشلند اويل تنها پالايشگر عمان است و شركتهاى آمريكايى نيز تنها بهره برداران نفت خام عمان هستند.
قطر
شركت جنرال پتروليوم قطر ۶۵ درصد سهام شركت گاز قطر را در اختيار دارد. مابقى سهم مابين توتال (۱۰ درصد)، شركت گاز موبيل قطر (۱۰ درصد) ميتسويى (۷.5 درصد) و ماروبنى (۷.5 درصد) تقسيم شده است.
شريكان بالادستى گاز قطر عبارتند از: توتال ۲۰ درصد، موبيل ۱۰ درصد و ميتسويى و ماروبنى هر كدام ۲.5 درصد.
همچنين شركت جنرال پتروليوم قطر ۶۶.5 درصد از شركت ال ان جى داس لاخان (راس گاز) را در اختيار دارد، موبيل ۲۶.5 درصد، شركتهاى ژاپنى اتيشو و نيشو آيدايى به ترتيب ۴ و ۳ درصد.
شركت وينيل قطر (۲۵.5 درصد شركت جنرال پتروليوم قطر، ۳۱.9 درصد شركت پتروشيمى قطر، ۲۹.7 درصد نورسك هيدرو و ۱۲.9 درصد الف آتوكم).
شركت سوخت قطر (۵۰ درصد شركت جنرال پتروليوم قطر، ۲۰ درصد، شركت پتروليوم چين، ۱۵ درصد، شركت صنعت شيميايى لى چانگ يونگ و ۱۵ درصد اكتان بين المللى).
شركت كنتينانتال اويل قطر؛ شركت نفت كنتينانتال اويل، پيور اويل، ميدل ايست (يونيون اويل آوكاليفرنيا).
شركت پتروليوم آنگلوساكسون، شل
قطر آركو (به عنوان اپراتور كنسرسيوم آلمانى و نيترشل و پروساگ، بريتيش گاز و گلف استريم كانادا)
شركت نفت ماوراء بحار شورون و شريك آن ماگيار اولاج گازى و شركت نفت و گاز مجارستان ، الف پتروليوم قطر، انرون ، مارسك اويل قطر، ماروبنى، متانكس ، ميتسويى ، موبيل اويل قطر ، موبيل و ماگيار اولاج گازى ، اكسيدانتال پتروليوم قطر ، پنتس قطر اويل ، فيليپس پتروليوم ، رويال داچ شل، وينتر شل
عربستان سعودى
شركت نفت عرب آمريكا؛ سوكال، تگزاس اويل، جرسى، سكونى ـ واكيوم
براى بخش منطقه بى طرف عربستان سعودى: جتى اويل، شركت بازرگانى پتروليوم ژاپن
شركت پالايشى سعودى استار اينترپرايز (آمريكا) ۵۰ درصد، تگزاكو (۵۰ درصد)
شركت پالايشى نفت سانگ يونگ (كره جنوبى) آرامكو سعودى (۳۵ درصد)، سانگ يونگ (۶۵ درصد)، لوبرف ـ موبيل (۳۰ درصد) و پترولوب ـ موبيل (۲۹ درصد).
سامرف، كه يك شركت صادرات مواد سوختى است و موبيل نيز ۵۰ درصد سهم دارند.
شركتهاى وابسته: شركت خدماتى آرامكو (هوستون)، شركت ماوراء بحار آرامكو (هلند)، شركت بين المللى پتروليوم سعودى (نيويورك) شركت ماوراء بحار پتروليوم سعودى (لندن / توكيو)
موبيل ، شل
امارات متحده عربى
شركت عمليات نفتى خشكى ابوظبى ـ ۶۰ درصد سهام اين شركت را شركت ملى نفت ابوظبى در اختيار دارد و ۴۰ درصد مابقى آن متعلق به كنسرسيومى متشكل از بريتيش پتروليوم ۹.5 درصد، شل ۹.5 درصد، تونال ۹.5 درصد، اكسان ۴.75 درصد، موبيل ۴.75 درصد و پارتكس ۲ درصد است.
شركت عمليات دريايى ابوظبى ـ ۶۰ درصد سهام اين شركت متعلق به شركت ملى نفت ابوظبى و مابقى آن به كنسرسيومى متشكل از بريتيش پتروليوم ۱۴.7 درصد، توتال ۱۳.3درصد و جوز كو ژاپن ۱۲ درصد است.
شركت توسعه زاكوم ـ ۸۸ درصد سهام اين شركت به شركت ملى نفت ابوظبى تعلق دارد و ۱۲ درصد ديگر به كنسرسيومى از بريتيش پتروليوم، جودكو و توتال اختصاص دارد.
شركت نفتى يونيون: متشكل از شركت نفتى يونيون و شركت گاز طبيعى جنوب
نواحى دريايى ابوظبى، شامل بريتيش پتروليوم، سى اف پى، كنتينانتال
نواحى دريايى دوبى، شامل نفت كنتينانتال، بريتيش پتروليوم، سى اف پى، دويچه اردول، سان اويل
فيليپس ـ اجيپ ـ آمين اويل، شامل سرمايه گذارى مشترك فيليپس، اجيب و آمين اويل
بريتيش پتروليوم ، كالتكس پتروليوم ، ميتسويى ، پاركس ، پنتس اويل ، شل گاز بى وى ، توتال
منبع:روزنامه ایران
مقالات مرتبط
تازه های مقالات
ارسال نظر
در ارسال نظر شما خطایی رخ داده است
کاربر گرامی، ضمن تشکر از شما نظر شما با موفقیت ثبت گردید. و پس از تائید در فهرست نظرات نمایش داده می شود
نام :
ایمیل :
نظرات کاربران
{{Fullname}} {{Creationdate}}
{{Body}}